नेपाल-चीनबीच ९ बुँदे सहमति, बिआरआई के होला?

बेइजिङ - चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङले सोमबार बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ (बिआरआई) अन्तर्गत उच्च गुणस्तरीय सहयोगलाई व्यापक रूपमा अगाडि बढाउने कुरामा जोड दिएका छन्।

चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी केन्द्रीय समितिका महासचिव तथा केन्द्रीय सैन्य आयोगका अध्यक्ष समेत रहेका सीले बेल्ट एण्ड रोड निर्माण कार्यसम्बन्धी चौथो गोष्ठीलाई सम्बोधन गर्दै उक्त भनाइ राखेका हुन्।

प्रधानमन्त्री केपी ओली चीन भ्रमणमा गएका बखत सीको यस्तो भनाइ आएको हो। 

‘बेल्ट एण्ड रोड सहकार्यको उज्यालो भविष्य निर्माण गर्न रणनीतिक विश्वासलाई सुदृढ गर्न, रणनीतिक फोकस कायम राख्ने र जिम्मेवारीको भावनाका साथ साहसका साथ काम गर्न आवश्यक छ,’ सीले आफनो सम्बोधनमा भने।

‘सन् २०१३ मा यो पहल सुरु भएदेखि बेल्ट एण्ड रोड सहकार्यमा प्रमुख उपलब्धिहरू हासिल भएका छन्, जसले सहभागी राष्ट्रहरूसँग चीनको मित्रता बढाउन र उनीहरूको आर्थिक र सामाजिक विकासलाई प्रवर्द्धन गर्न योगदान पुर्‍याएको छ,’ सीले भने।

सहभागी देशहरूको पूर्तिको भावनालाई सुदृढ पार्ने र चीनका लागि लाभहरू सुनिश्चित गर्ने सम्बन्धलाई राम्रोसँग सम्हाल्न आवश्यक छ, सीले चीनको वैदेशिक हितको रक्षा गर्न ठोस कदम चाल्न आह्वानसमेत गरेका छन्।

हालसम्म चीनले १५० भन्दा बढी देश र ३० भन्दा बढी अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूसँग बिआरआई सहयोगसम्बन्धी दस्तावेजमा हस्ताक्षर गरिसकेको छ।

वाणिज्य मन्त्रालयको तथ्याङ्कले सन् २०२३ को अन्त्यसम्ममा चिनियाँ कम्पनीहरूले बिआरआइमा सहभागी देशहरूमा १७ हजार विदेशी उद्यम स्थापना गरेको देखाएको छ, जसमा प्रत्यक्ष लगानी ३३० अर्ब अमेरिकी डलरभन्दा बढी रहेको छ भने विदेशी आर्थिक तथा व्यापारिक सहयोग क्षेत्रहरू पहल अन्तर्गत निर्माण भएका छन्। ५ लाख ३० हजार स्थानीय रोजगारी सिर्जना गरेको थियो। सीले क्रमशः २०१६, २०१८ र २०२१ मा आयोजित गोष्ठीका अघिल्ला संस्करणहरूमा भाग लिइसकेका छन्।

सोमबारको गोष्ठीमा सीले बेल्ट एण्ड रोड सहकार्य उच्च गुणस्तरीय विकासको नयाँ अवधिमा प्रवेश गरेको कुरा औंल्याए।

उनले  ‘एकसाथ योजना बनाउने, मिलेर निर्माण गर्ने र मिलेर लाभान्वित हुने, खुला, हरित र स्वच्छ सहयोगको सिद्धान्त र उच्चस्तरको, जनकेन्द्रित र दिगो सहयोगको लक्ष्यलाई पालना गर्नुपर्नेमा जोड दिए।

‘कनेक्टिभिटी बढाउनमा ध्यान केन्द्रित गर्दै उच्च स्तरमा र अधिक लचिलोपन र दिगोपनका साथ तिब्र विकासको लागि निरन्तर नयाँ ठाउँ सिर्जना गर्ने प्रयास गरिनुपर्छ,’ सीले भने।

उनले उच्च गुणस्तरको बेल्ट एण्ड रोड सहकार्यका लागि संयन्त्रलाई सुदृढ गर्दै योजना, समन्वय र व्यवस्थापन संयन्त्रमा सुधार गर्नुपर्नेमासमेत जोड दिएका छन्।

सीले साझा भविष्यसहितको मानव समुदायको विकासमा ठूलो योगदान पु¥याउन उच्च गुणस्तरीय बेल्ट एण्ड रोड सहकार्यलाई अडिग रूपमा अगाडि बढाउन सबै प्रकारका जोखिम र चुनौतीहरूलाई पार गर्ने साहस र खाकालाई वास्तविकतामा परिणत गर्न लगनशील हुन आह्वान गरेका छन्।

चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी केन्द्रीय समितिको राजनीतिक ब्यूरोको स्थायी समितिका सदस्य तथा चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी केन्द्रीय समितिको महा कार्यालयका निर्देशक चाइ छीले उक्त गोष्ठीमा भाग लिएका थिए । चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी केन्द्रीय समितिको राजनैतिक ब्यूरोको स्थायी समितिका सदस्य तथा चिनियाँ उपप्रधानमन्त्री डिङ सुएज्याङले उक्त गोष्ठीको अध्यक्षता गरेका थिए।

गोष्ठीको अध्यक्षता गर्दै दिङले सीले महत्वपूर्ण मार्गदर्शन प्रदान गरेको र आगामी स्वर्णिम दशकमा बीआरआई अन्तर्गत उच्च गुणस्तरीय सहयोगको दिशा तय गरेको र सहयोगका लागि प्रभावशाली र महत्वपूर्ण परियोजनाहरूको समूह बनाउन स्थानीय, विभाग र संस्थाहरूलाई आग्रह गरेका छन्।

यसैबीच, प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङबीच भेटवार्ता भएको छ।

चार दिने चीनको औपचारिक भ्रमणमा रहेका प्रधानमन्त्री ओलीले चिनियाँ राष्ट्रपति सीसँग मंगलबार भेटघाट तथा छलफल गरेका हुन्।

चीनका प्रधानमन्त्री ली छ्याङको मैत्रीपूर्ण निमन्त्रणामा प्रधानमन्त्री ओली चार दिने भ्रमणका लागि सोमवार चीन प्रस्थान गरेका थिए।

बेइजिङ पुगेको भोलीपल्ट अर्थात् मंगलबार चिनियाँ समकक्षी लीसँग भेटवार्ता गरी द्विपक्षीय आपसी हितका विविध विषयमा विचार आदानप्रदान गर्नुका साथै ९ बुँदे सहमतिमा हस्ताक्षर गरेपछि चिनियाँ राष्ट्रपति सि जिनपिङसँग भेटवार्ता गरेका हुन्।

समझदारी र सहमतिमा उल्लेख भएका बुदाँहरूः 

-टोखा छहरे सुरुङ मार्गसम्बन्धी समझदारी

-नेपाल चीन व्यापार अभिवृद्धि सम्बन्धी समझदारी

-नौतले वसन्तपुर दरबार पुननिर्माण सम्बन्न सम्बन्धी प्रमाणपत्र आदान प्रदान

-प्रशोधित बफ्यालो मिट निर्यात सम्बन्धी प्रोटोकल

-विकास निर्माणसम्बन्धी समझदारी पत्र

-आर्थिक तथा प्राविधिक सहयोग सम्बन्धी समझदारी पत्र

-नगद सहयोग सम्बन्धी पत्र आदान प्रदान

-स्यंसेवी चिनियाँ भाषा शिक्षक सम्बन्धी समझदारी

-एनटीभी र चाइना मिडिया ग्रुपबीच सञ्चार प्रविधि सम्बन्धी समझदारी पत्र