केटीहरूका लागी एचपीभि खोप लगाउनु किन जरुरी छ?

काठमाडौं । सरकारले चीनबाट मंगलबार पाठेघरको मुखको क्यान्सर विरुद्ध लगाइने एचपीभी खोप २० हजार भायल ल्याएको छ।  सरकारले खरिद गरेको यो खोप ९ देखि १४ वर्ष उमेर समूहका किशोरीलाई दुई डोज दिइनेछ । 

पाठेघरको मुखको क्यान्सर रोक्न एचपिभि खोप विश्वका प्राय मुलुकमा प्रयोग गरिएको छ । एचपीभि भनेको ह्युमन प्यापिलोमा भाइरस हो। जुन यौन संचारित (सेक्युरेटी ट्रासमिटेड) संक्रमण हो। तर, यौनसँग जोडिएका शब्दका कारण यो विषयमा खासै चर्चा हुँदैन । साथै, यौन सक्रिय नभएका केटीहरूले एचपीभी भ्याक्सिन नलिने अर्थात् एचपीभी भ्याक्सिन केटीहरूलाई चाहिँदैन भन्ने आशंका पनि गरिन्छ। 

ह्युमन प्यापिलोमा भाइरस के हो?

ह्युमन प्यापिलोमा भाइरस (एचपिभी) सेक्युरेटी ट्रासमिटेड रोगको सूचीमा सबैभन्दा सामान्य समस्या हो । एचपिभी संक्रमण संक्रमित व्यक्ति (पुरुष वा महिला) को सम्पर्कमा आउँदा हुन्छ। जसका कारण शरीरका केही विशेष अंगहरू जस्तै हात, खुट्टा र गोप्य अंगहरूमा मुसा बन्न थाल्छ। 

एचपीभी संक्रमण यौन सम्पर्कका कारण एक छालाबाट अर्को व्यक्तिमा पनि फैलिन सक्छ। अर्कोतर्फ, निजी अंगको सम्पर्कमा आउँदा संक्रमणको जोखिम बढ्छ । तर, यो रोगको कुनै उपचार छैन भन्ने होइन । वास्तवमा, यो रोग सावधानीबाट बच्न सकिन्छ। 

केटीहरूको लागि एचपिभी खोप किन महत्वपूर्ण छ?

एचपिभी खोप ह्युमन प्यापिलोमा भाइरस विरुद्ध सुरक्षा गर्न निर्धारित गरिएको छ। ह्युमन प्यापिलोमा भाइरसका कारण महिलामा पाठेघरको मुखको क्यान्सर हुने जोखिम बढ्दै गएपछि मलद्वार, भल्भ, योनी र घाँटीको पछाडिको भागमा आक्रमण हुने गरेको छ । 

एचपिभी भ्याक्सिन ले केही प्रकारका मानव प्यापिलोमा भाइरसबाट जोगाउन मद्दत गरेको देखाइएको छ। अर्कोतर्फ महिलामा पाठेघरको मुखको क्यान्सरको जोखिमलाई मध्यनजर गर्दै सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एन्ड प्रिभेन्सनमा प्रकाशित प्रतिवेदन अनुसार एचपीभी भ्याक्सिन बालिकाका लागि अनिवार्य घोषणा गरिएको छ । 

यस अनुसन्धान प्रतिवेदन अनुसार अमेरिकामा सन् २०१६ मा १२ हजार महिलामा पाठेघरको मुखको क्यान्सर भएको पत्ता लागेको थियो । यी १२ हजार महिलामध्ये ४ हजार महिलाको यही कारणले मृत्यु भएको थियो । त्यसैले यसबारे सचेत गराउनु र एचपिभी खोपको अनिवार्यता बुझ्न आवश्यक छ। 

केटीहरूको लागि एचपिभी भ्याक्सिन एचपिभी भाइरस र यौनाङ मुसा (जेनिटल ओर्थ) विरुद्ध सुरक्षा गर्ने विकल्प हो।

कुन महिला वा केटीहरूलाई एचपिभी खोप सिफारिस गरिन्छ? 

सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एन्ड प्रिभेन्सनमा प्रकाशित प्रतिवेदन अनुसार एचपीभी भ्याक्सिन विभिन्न उमेरका केटीहरूलाई दिइन्छ।  

११ देखि १२ वर्षका केटीहरूलाई एचपिभी खोप

१३ देखि २६ वर्षका केटीहरूको लागि एचपिभी खोप

यी दुई फरक उमेरका केटीहरूलाई एचपिभी खोप सिफारिस गरिन्छ। यसबाहेक एचपीभी खोप ९ वर्षको उमेरमा पनि केटीहरूलाई दिन सकिन्छ। अनुसन्धानका अनुसार ११ देखि १२ वर्षका केटीहरूलाई एचपिभी खोपले एचपिभी बाट हुने क्यान्सरको सम्भावना कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ।

एचपिभी खोपमा महत्व 

एचपिभी भिवालेन्ट भ्याक्सिन एचपिभी १६ र १८ बाट जोगाउन दिइन्छ।

एचपिभी क्वाड्रिभ्यालेन्ट भ्याक्सिन एचपिभीको प्रकार ६, ११, १६, र १८ बाट जोगाउन दिइन्छ।

एचपिभी ९ भ्यालेन्ट खोपले एचपिभीको प्रकार ६, ११, १६, १८, ३१, ३३, ४५, ५२, र ५८ विरुद्ध सुरक्षा गर्छ।

के गर्भावस्थामा केटीहरूलाई एचपिभी खोप सिफारिस गरिन्छ?
 
एचपिभी खोप गर्भवती महिलाहरूलाई दिइँदैन । यसबाहेक खोप लगाउने क्रममा महिलामा रोग लागेमा पनि खोप दिइँदैन । 

नेशनल सेन्टर फर बायोटेक्नोलोजी इन्फर्मेसनमा प्रकाशित प्रतिवेदन अनुसार एलर्जीको समस्याबाट पीडित व्यक्तिले एचपीभी भ्याक्सिन लिनुअघि चिकित्सकलाई जानकारी गराउनु पर्छ। साथै, कुनै अन्य रोगबाट पीडित भएमा त्यसको जानकारी र आफ्नो मेडिकल हिस्ट्री डाक्टरलाई बताउनुपर्छ । 

ह्युमन प्यापिलोमा भाइरसको जोखिममा कसलाई बढी छ?
 
ह्युमन प्यापिलोमा भाइरसको जोखिम निम्न व्यक्तिहरूमा बढी देख्न सकिन्छ। जस्तै

अत्यधिक मदिरा सेवन गर्ने ।

पुरुषहरूमा उमेरसँगै एचपीभीको जोखिम बढ्छ।

एकभन्दा बढी व्यक्तिसँग यौनसम्पर्क गर्ने।

प्रतिरक्षा प्रणालीको कमजोरी।

यी अवस्थामा, ह्युमन प्यापिलोमा भाइरसको जोखिम बढ्छ।

एचपीभी खोपको साइड इफेक्ट

एचपीभी खोप लगाएपछि सामान्य असुविधाहरू भोग्नुपर्ने हुन सक्छ । जस्तै दुखाइ, सुन्निने र खोप लगाएको ठाउँमा छालाको रातोपन। यी समस्या २ देखि ३ दिनमा स्वतः निको हुन सक्छन् । यदि यो समस्या लामो समयसम्म रहन्छ वा अन्य कुनै शारीरिक समस्या भए डाक्टरलाई देखाउँनुपर्छ।