एनिमिया : बालस्वास्थ्यको महत्वपूर्ण सूचक

काठमाडौं– २०२३ को विश्व स्वास्थ्य तथ्याङ्कको प्रतिवेदनअनुसार सन् २००० – १५ को दशकमा प्रमुख स्वास्थ्य सूचकहरूमा प्रगति रोकिएको छ। 

स्वास्थ्य जर्नल ल्यासेन्टमा प्रकाशित एक लेखका अनुसार विश्वमा सबैभन्दा ढिलो प्रगति भएको क्षेत्रहरू मध्ये एनिमिया एक हो। जो बच्चा र महिलाका लागि खराब स्वास्थ्य र पोषणको सूचक हो। 

२०१९ मा ६ महिनादेखि ५ वर्ष सम्मका ४० प्रतिशत बालबालिमा रक्तअल्पता थियो। ३६ प्रतिशत गर्भवती महिला र १५ – ४९ उमेर समुहका ३० प्रतिशत महिला एनिमिया पीडित थिए। 

२००० देखि (वार्षिक १प्रतिशत) घट्ने गति अन्य बालबालिका, मातृ र पोषण स्वास्थ्य सूचकहरू (औसत २–४ प्रतिशत) को तुलनामा धेरै सुस्त भएको छ।

ल्यासेन्टका अनुसार एनीमियाको सही मापन गर्न गाह्रो छ। भेनस ब्लड डिअक्सिजनयुक्त रगत हो। जुन परिधीय रक्तनलीहरूबाट भेनस प्रणाली हुँदै हृदयको दाहिने एट्रियममा जान्छ। निकासी र विश्लेषणका लागि प्रयोगशाला सुविधा चाहिन्छ। त्यसैले यो महँगो छ। 

राष्ट्रिय सर्वेक्षणहरू प्रायः पुरानो हुन्छन् वा प्रजनन उमेर १५–४९ वर्ष र ६ महिनादेखि ५ वर्षसम्मका बालबालिकाका लागि नमूना तथ्यांक मात्र समावेश हुन्छन्।

 त्यसैले धेरै देशहरूमा एनिमियाको बारेमा भरपर्दो तथ्यांकको अभाव छ। विशेष गरी ५–१४ वर्ष उमेर समूह र किशोर किशोरीहरूको लागि।

एनिमिया सूक्ष्म पोषक तत्वको कमीको लागि नजिकको प्रोक्सी हो जसले गर्दा सम्झौताको विकासमा परिणाम दिन्छ। एनीमियाले थकान निम्त्याउँछ, संज्ञानात्मक र मोटर विकासमा बाधा पु¥याउँछ, र संक्रमण र मृत्युको जोखिम बढाउँछ। 

यसले गरीब, गर्भावस्था र नवजात शिशुको नतिजा र परिवार र समुदायहरूको लागि पर्याप्त आर्थिक परिणामहरू निम्त्याउँछ। ती सबैले प्रतिकूलता र खराब स्वास्थ्यको अन्तर–पुस्ता चक्रहरूमा योगदान पु¥याउँछ। 

एनिमिया विश्वव्यापी रूपमा एक गम्भीर सार्वजनिक स्वास्थ्य समस्या हो। तर विगत एक दशकमा सुस्त प्रगतिको अर्थ यसलाई तुरुन्तै सम्बोधन गर्न आवश्यक छ। जबकि विश्वव्यापी नेतृत्व र राष्ट्रिय राजनीतिक प्रतिबद्धता आवश्यक छ।