अभिभावकको कडा व्यवहार बालबालिकाको मानसिक स्वास्थ्यका लागि खतरनाक 

धेरैजसो अभिभावकहरू आफ्ना छोराछोरी अनुशासित र आज्ञाकारी भएको हेर्न चाहन्छन्। तर यस्तो हुँदैन । अनुशासनमा राख्न धेरै कडा मनोवृत्ति अपनाउने आमाबाबुले आफ्ना छोराछोरीमा धेरै व्यवहारिक समस्याहरू देखा पर्छन्।

आफ्नो बच्चा कुनै नराम्रो संगत वा नराम्रो बानीमा नपरोस् भन्ने हरेक अभिभावक चाहन्छन् । यसका लागि उनीहरूमाथि धेरै कडाइ गर्छन् र धेरै प्रतिबन्धहरु लगाउँछन्। यद्यपि, धेरैजसो अभिभावकहरूले यसरी बच्चालाई राम्रो भविष्यको लागि तयार गरिरहेको महसुस गर्छन्। जबकि मानसिक स्वास्थ्य विशेषज्ञहरू विश्वास गर्छन। अत्यधिक कडाइले बालबालिकामा मानसिक स्वास्थ्य र व्यवहारमा समस्या निम्त्याउँछ। यसलाई विस्तृत रूपमा बुझ्न प्रयास गरौं।

जो बच्चाहरु धेरै अनुशासित हुन्छन्, उनीहरुले पछि मानसिक स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित समस्याको सामना गर्नुपर्ने एक अनुसन्धानले पत्ता लगाएको छ। साना बच्चाहरूलाई बारम्बार चिच्याएर, अलग्याएर र शारीरिक रूपमा दण्ड दिएर हुर्काउँदा रिस, जिद्दी र नकारात्मक व्यवहार हुन सक्ने अनुसन्धानले देखाएको छ।

यी समस्याहरू ९ वर्षको उमेरमा एक बच्चामा पनि सुरु हुन्छ।‘उच्च जोखिम’ हुनुको कारण कमजोर मानसिक स्वास्थ्य विकास हुने सम्भावना १.५ गुणा बढी हुन्छ।

कहाँ र कसरी अध्ययन गरियो

युनिभर्सिटी अफ क्याम्ब्रिज र युनिभर्सिटी कलेज डब्लिन ( यूसीडी) का अनुसन्धानकर्ताले तीन, पाँच र नौ वर्षको उमेरमा मानसिक स्वास्थ्यका लक्षणहरू रेकर्ड गरिएका ७ हजार ५ सय भन्दा बढी आयरिश बालबालिकाको अध्ययनबाट यो निष्कर्ष निकालिएको हो।

७ हजार ५ सय बालबालिका मध्ये, लगभग १० प्रतिशत चिन्ता, आक्रामकता र सामाजिक अलगावका लक्षणहरू सहित कमजोर मानसिक स्वास्थ्यको उच्च जोखिममा रहेको समूहमा फेला पर्यो।

डा. आशुतोष श्रीवास्तव भन्छन्, हो, बालबालिकाको कडा अभिभावकत्वले उनीहरुको मानसिक स्वास्थ्यमा असर पार्न सक्छ ।

यसरी कडा अभिभावकत्वले बालबालिकाको मानसिक स्वास्थ्यमा यस्ता असर गर्छ

 बच्चाहरू भावनात्मक रूपमा विनम्र बन्छन्

डा.आशुतोष श्रीवास्तव भन्छन, कडा अभिभावकत्वले भावनात्मक अभिव्यक्ति नदेखाइ नियम र अपेक्षाहरू तर्फ डोऱ्याउँछ। बालबालिकाहरूलाई आफ्ना भावनाहरूलाई दबाउन बाध्य पार्न सकिन्छ, जसले गर्दा जीवनमा पछि गएर भावनात्मक पीडा निम्त्याउन सक्छ र उनीहरूका भावनाहरूलाई व्यवस्थापन गर्न कठिनाइ हुन सक्छ।

सँधै सजायको डरमा जिउने

बच्चाहरू सधैं कडा आमाबाबुसँग डराउन सक्छन्। किनभने कडा आमाबाबुहरू दण्ड र अनुशासनमा धेरै भर पर्छन्। जसका कारण बालबालिकामा डर र चिन्ताको वातावरण सिर्जना हुन्छ । यो डरले दीर्घकालीन तनाव र चिन्ता निम्त्याउन सक्छ, जसले मानसिक स्वास्थ्य समस्याहरूको होस्ट गर्न सक्छ।

बालबालिकाको आत्मसम्मान कम हुन थाल्छ

कुनै पनि अभिभावक जो बच्चामा अनुशासन ल्याउन धेरै कडा हुन्छन्, यसले उनीहरूमा कम आत्म(सम्मानको भावना विकास गर्दछ। निरन्तर आलोचना र कठोर अनुशासनले बच्चाहरूमा आत्म(सम्मान कम गर्न सक्छ। उनीहरूले आफ्ना आमाबाबुको स्तरमा कहिल्यै बाँच्न नसक्ने महसुस गर्न थाल्छन्। तिनीहरू आफ्नो क्षमता र योग्यतामा शंका गर्न थाल्छन्।

सामाजिक र भावनात्मक सम्बन्धमा कठिनाइहरू

कडा अभिभावकत्वले बालबालिकामा सामाजिक र भावनात्मक सीपको विकासमा बाधा पुर्‍याउन सक्छ। उनीहरूलाई स्वस्थ सम्बन्ध बनाउन कठिनाई हुन सक्छ वा उनीहरूको भावना व्यक्त गर्न कठिनाई अनुभव हुन सक्छ। कडाईका साथ हुर्केका बालबालिकामा अनुशासनको सट्टा कतै कतै डर आउँछ, जसका कारण कसैसँग कुरा गर्न डराउन थाल्छ र कतै खुल्न पनि सक्दैन ।

 भित्र भित्रै क्रोधित हुने

जो बच्चाहरू कडाईका साथ हुर्केका हुन्छन्, तिनीहरू भित्र सबैप्रति एक किसिमको क्रोध हुन्छ। यो हुन्छ किनभने तिनीहरू स्वतन्त्रता चाहन्छन्, तर तिनीहरूले प्राप्त गर्दैनन्। जसका कारण उनीहरूमा विद्रोही आत्मा भरिन्छ। आफ्नो स्वतन्त्रता प्राप्त गर्न, तिनीहरू विभिन्न काम गर्न थाल्छन्।